Shëndeti

30/10/2025 6:06 pm Sëmundja celiake – nga dhimbja e kokës te autoimuniteti i fshehur Sëmundja celiake nuk është thjesht një çrregullim i zorrëve — ajo është një sëmundje autoimune që prek të gjithë trupin.Në shumë raste, ajo zhvillohet ngadalë dhe në mënyrë të fshehtë, duke u maskuar pas simptomave të zakonshme si lodhja, migrena apo anemitë e pashpjegueshme.Studimet tregojnë se deri në 40% e popullsisë ka një predispozitë gjenetike ndaj glutenit, dhe për një pjesë të tyre, kjo mund të përkthehet në probleme serioze shëndetësore nëse nuk diagnostikohet në kohë. Nga “peptidet e glutenit” te sëmundja celiake Konsumi i vazhdueshëm i glutenit mund të shkaktojë aktivizim të sistemit imunitar.Kur peptidet e patretura të glutenit kalojnë barrierën e zorrëve, ato: Shkaktojnë inflamacion kronik në mukozën intestinale; Aktivizojnë enzimat mbrojtëse si transglutaminaza, e cila më vonë sulmohet nga vetë trupi; Nxisin prodhimin e antitrupave që dëmtojnë indet e brendshme të zorrëve. Në këtë fazë, trupi fillon të prodhojë antitrupa IgA dhe IgG kundër glutenit dhe transglutaminazës, duke filluar procesin autoimun që çon në atrofi të vileve të zorrëve dhe keqpërthithje të lëndëve ushqyese. Format atipike dhe të heshtura të sëmundjes Shumë njerëz që vuajnë nga sëmundja celiake nuk kanë simptoma klasike si diarre apo humbje peshe.Në vend të tyre, mund të përjetojnë: Migrena kronike dhe dhimbje koke të forta; Anemi nga mungesa e hekurit, që nuk përmirësohet me suplemente; Pagjumësi, depresion dhe lodhje mendore; Dhimbje muskulore, dobësi dhe mungesë përqendrimi. Këto forma të “heshtura” shpesh ngatërrohen me çrregullime të tjera, duke e zgjatur diagnozën me vite. Lexo edhe: Gluteni – Armiku i fshehur në dietën moderne Studimet që zbuluan lidhjen mes glutenit dhe migrenës Një nga zbulimet më të rëndësishme të dekadave të fundit është lidhja mes glutenit dhe çrregullimeve neurologjike.Studiuesi Hadjivassiliou (2001) publikoi në Neurology një rast studimor me 10 pacientë me dhimbje koke të forta: 9 prej tyre provuan një dietë pa gluten; 7 u shëruan plotësisht; 2 përjetuan përmirësim të pjesshëm; I vetmi që nuk u përmirësua ishte pacienti që refuzoi të ndalonte glutenin. MRI-të e trurit treguan se gluteni shkaktonte anomali në lëndën e bardhë të trurit, të cilat u përmirësuan pas eliminimit të tij nga dieta.Ky studim është një nga provat e para që tregon se gluteni mund të ndikojë drejtpërdrejt në sistemin nervor qendror. Gluteni, sistemi nervor dhe efektet afatgjata Gluteni nuk kufizohet vetëm në traktin tretës — ai mund të kalojë barrierën gjak-tru dhe të shkaktojë: Aktivizim të qelizave inflamatore në tru; Çrregullime të neurotransmetuesve; Simptoma si ankth, depresion, humbje kujtese dhe çrregullime të ekuilibrit. Ky fenomen është quajtur “neuroceliakia”, një formë neurologjike e sëmundjes celiake që shpesh mbetet e paidentifikuar për vite. Rastet klinike dhe diagnostikimi i vonuar Historitë e pacientëve tregojnë qartë kompleksitetin e kësaj sëmundjeje.Një grua që vuante nga anemia e mungesës së hekurit që nga fëmijëria u diagnostikua me sëmundje celiake vetëm në moshën 30 vjeç.Vetëm pasi eliminoi glutenin, anemia u zhduk plotësisht – pas 20 vitesh trajtime të kota me suplemente hekuri. Një tjetër paciente, e diagnostikuar në moshën 70 vjeç, kishte kaluar 50 vite me simptoma neurologjike dhe gastrointestinale, pa e ditur se shkaku ishte gluteni. Vetëm tre muaj pa gluten mjaftuan që ajo të përjetonte përmirësime të ndjeshme në energji dhe shëndet të përgjithshëm. Diagnostikimi modern i sëmundjes celiake Sot, falë testeve moderne të gjakut (për antitrupat anti-transglutaminazë, anti-endomizium dhe anti-gliadinë), diagnoza është shumë më e lehtë.Megjithatë, shumë raste mbeten të pazbuluara për shkak të mungesës së simptomave tipike.Ekspertët rekomandojnë që çdo person me: Anemi të pashpjegueshme, Migrenë kronike, Lodhje afatgjatë, Probleme gastrointestinale të përsëritura,të bëjë testimin për ndjeshmëri ndaj glutenit. Sëmundja celiake është një shembull i qartë i mënyrës sesi ushqimi që hamë çdo ditë mund të ndikojë në sistemin nervor, imunitar dhe metabolik.Një dietë e pastruar nga gluteni, e kombinuar me ushqim të pasur në lëndë anti-inflamatore dhe probiotikë, mund të rikthejë ekuilibrin e trupit dhe mendjes. Këshillë:Nëse dyshoni për ndjeshmëri ndaj glutenit, mos e vetë-diagnostikoni veten – bëni testet përkatëse dhe konsultohuni me një mjek gastroenterolog ose nutricionist funksional. Postimet e fundit Gluteni – Armiku i fshehur në dietën moderne Kalciumi varfëron trupin nga magnezi – A e dini pse duhet ruajtur ekuilibri i tyre? Malati i magnezit dhe atletët – Forca natyrale për muskujt dhe rikuperimin

22/06/2025 10:05 am Gluteni – Armiku i fshehur në dietën moderne Gluteni është një nga përbërësit më të zakonshëm në ushqimet moderne — por edhe një nga më të keqkuptuarit. Ai ndodhet në bukë, makarona, drithëra dhe dhjetëra produkte të përpunuara. Për shumë njerëz, konsumimi i glutenit nuk shkakton probleme të menjëhershme, por për të tjerë, ai përbën një rrezik të fshehur për shëndetin e zorrëve, trurit dhe sistemit imunitar. Ky artikull shpjegon pse gluteni është i dëmshëm, si ndikon në trup dhe si mund të shkaktojë sëmundje autoimune nëse konsumohet për një kohë të gjatë. Çfarë është gluteni? Gluteni është një kompleks proteinash që gjendet në grurë, elb, thekër dhe tërshërë, i përbërë kryesisht nga gliadina dhe glutenina. Këto proteina përbëjnë rreth 10-16% të drithërave dhe dallohen për përmbajtjen e lartë të prolinës dhe glutaminës, të cilat janë të vështira për t’u tretur nga enzimat e sistemit tonë tretës. Në kushte normale, proteinat ushqimore shpërbëhen në aminoacide — “blloqet e ndërtimit” që trupi përdor për funksione jetësore. Por proteinat e glutenit janë aq komplekse saqë trupi nuk arrin t’i zbërthejë plotësisht, duke krijuar fragmente të patretura të quajtura peptide opioidë. Lexo edhe: Magnezi – Ushqimi më ekonomik dhe më i fuqishëm që nuk po konsumoni sa duhet Pse gluteni është problematik për sistemin tretës Kur gluteni hyn në trup, ai: Aktivizon enzimat pankreatike dhe krijon stres në sistemin tretës; Ul aktivitetin e enzimave që zbërthejnë proteinat; Çon në grumbullim të peptideve opioidë, që ndikojnë negativisht në tru dhe sistemin nervor. Këto peptide ndërhyjnë në komunikimin e qelizave nervore dhe shkaktojnë reaksione inflamatore që mund të zgjasin për vite me radhë. Nga intoleranca te sëmundja celiake Një nga format më të njohura të ndjeshmërisë ndaj glutenit është sëmundja celiake, një çrregullim autoimun që dëmton mukozën e zorrëve. Në këtë gjendje, trupi gabimisht e konsideron gliadinën (një përbërës i glutenit) si armik dhe prodhon antitrupa kundër vetes – duke dëmtuar qelizat e zorrëve dhe duke penguar përthithjen e lëndëve ushqyese. Procesi fillon gradualisht: Transglutaminaza (enzimë mbrojtëse) aktivizohet për të shpërbërë proteinat e glutenit; Nëse enzimat mbingarkohen, ndodh dështimi i mbrojtjes, duke lejuar që gliadina të depërtojë më thellë; Ajo lidhet me receptorë në kromozome dhe shkakton autoimunitet; Trupi prodhon antitrupa (IgA dhe IgG) kundër glutenit dhe indeve të veta. Kështu, gluteni kalon nga një proteinë e zakonshme ushqimore në një aktivizues të proceseve autoimune. Simptomat e hershme që shpesh neglizhohen Marrja e zgjatur e glutenit mund të shkaktojë: Lodhje kronike dhe fryrje; Probleme me tretjen (diarre, kapsllëk, refluks); Migrën dhe dhimbje koke të shpeshta; Mungesë përqendrimi dhe çrregullime të humorit; Probleme të lëkurës dhe anemi të pashpjegueshme. Shumë persona mund të kenë intolerancë të fshehtë ndaj glutenit, pa e ditur, sepse simptomat janë të përhapura dhe shpesh i atribuohen stresit ose ushqimit të përditshëm. Gluteni dhe peptidet opioidë Një nga efektet më pak të njohura të glutenit është aftësia e tij për të prodhuar peptide opioidë — substanca që veprojnë në të njëjtët receptorë si morfina. Këto peptide, të quajtura gluteomorfina, ndikojnë në sistemin nervor qendror, duke krijuar ndjesi varësie, përgjumjeje dhe lodhjeje mendore. Në vazhdimësi, ato mund të çojnë në çrregullime të humorit, depresion, ankth dhe çrregullime hormonale.   Gluteni nuk është domosdoshmërisht “i keq” për të gjithë, por për shumë persona është burim i fshehur inflamacioni dhe aktivizues i sëmundjeve autoimune. Një mënyrë e sigurt për të vlerësuar ndikimin e tij është të provoni një periudhë 4-6 javore pa gluten, duke vëzhguar ndryshimet në energji, tretje dhe gjendje shpirtërore. Postimet e fundit Kalciumi varfëron trupin nga magnezi – A e dini pse duhet ruajtur ekuilibri i tyre? Malati i magnezit dhe atletët – Forca natyrale për muskujt dhe rikuperimin Malati i magnezit dhe fibromialgjia – Shpresë për lehtësim natyral të simptomave